ÇOCUK ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanları Prof. Dr. Yankı Yazgan ve Dr. Beril Taşkın ile otizm üzerine konuştuk. Uzmanlar otizmin bir zekâ özrü olmadığına, gelişim basamaklarında yaşanan aksamalar sonucu ortaya çıkan bir bozukluk olduğuna dikkat çekiyor: Sosyal etkileşim, karşısındakini anlama ve kendini ifade etme ihtiyacı, yaşamın erken dönemlerinden itibaren ilişkilerimizi şekillendirir. Sağlıklı gelişmekte olan 3 aylık bir bebek, insan yüzüne ve sesine ilgi gösterir. 6 aylık bebek keyiflendiğini ya da rahatsız olduğunu yüzü ve bedeniyle ifade edebilir. 8-9. aylarda 'baş baş' yapabilir, el çırpabilir, heceleri tekrar ederek sesler çıkarabilir. 1 yaşında anne-baba —diyebilir, işaret parmağıyla bir cismi gösterebilir, işaret edilen yere bakabilir.
2 yaşındaki bebek 2 kelimeli basit cümleler kurabilir, taklide dayalı oyunlar oynayabilir.

GÖZ TEMASI ÖLÇÜDÜR

Otistik bozuklukta bu gelişim basamaklarında aksama gözlenir. Bebek bu becerilerden bazılarını hiç geliştirememiş olabileceği gibi bazen kaBu sayfa Mother&Baby tarafından hazırlandı...
zanılan becerilerde gerileme, kayıp gerçekleşebilir.
Bebeğiniz 6 aylık olduğu halde sizi tanımıyor, gülümsemiyorsa; 1 yaşını geçtiği halde işaret ile .göstermiyor, 'ce-e, ûş&ş kayıkçı' gibi oyunları oynamıyor, anlamlı birkaç kelime söylemiyorsa bir sorun var demektir. Seslenildiğinde bakmıyor, göz teması kurmuyorsa; 2 yaşmı geçtiği halde oyuncaklarla amaca uygun şekilde (oyuncak bebeğe yemek yedirir gibi, uçağı uçurur gibi), taklide ve kurmacaya dayak oyun oynamıyor, çevresine ilgisiz görünüyor, çevreyle ilişki ihtiyacı göstermiyorsa gelişiminde bir sorun yaşandığını düşünmek gerekir.

BİR NEDENİ İŞİTME AZLIĞI

Otizmde doğuştan gelen sağırlık ya da işitme azlığı, sözel anlatım bozukluğu olarak tanımlanan konuşma bozukluğu, epileptik nöbetler, zekâ geriliği gibi bazı gelişimsel, psikiyatrik ya da nörolojik durumlar dikkate alınmalıdır.
Çocuğun uygun sosyal uyaranlar içeren bir ortamda bulunup bulunmadığının da değerlendirilmesi gerekir.

Otizmin en belirgin özellikleri

OTİSTİK bozukluğu olan çocuklarda gelişimsel aksamaya ek olarak anlamsız el çırpma, sallanma, dönme gibi tekrarlayıcı hareketler de gözlenebilir.
Sık rastlanan belirtiler arasında gündelik rutinlerine katı biçimde bağlı olma, değişikliğe aşırı tepki gösterme, dokunma, ses, acı gibi duyusal uyaranlara çok az ya da çok fazla yanıt verme sayılabilir. Bu belirtilerden herhangi birinin çocuklarında bulunduğunu düşünen annebabaların zaman geçirmeden bir uzmana başvurması önemli. Böylece gelişimdeki sorun ve derecesi belirlenebilir, durumun otistik bozukluğa işaret edip etmediği saptanabilir.

Küçükler haberleri izlemeli mi? 
7 yaşında Uzay adında bir oğlu olan televizyoncu Özlem Gürses'e 'Çocuklar haberleri izlemeli mi?' diye sorduk. İşte Özlem Hanım'ın doğrusu: "Uzay 5 yaşına kadar hiç televizyon izlemedi. Bu konuda çok katı davrandım. 0-3 yaş arasında televizyon izlemek çocuğun beyin gelişimini ciddi şekilde sekteye uğratıyor. Otizme kadar varabilen algılama gerilikleri, öğrenme bozukluklan yaşanıyor. Bir noktadan sonra zor anlayan insanlara dönüşüyor çocuklar.
Çocukların haberleri, savaş görüntülerini izlemesine karşıyım. Bir çocuk televizyonda ölen akranlarını gördüğü zaman 'Bunun benimle ne ilgisi olabilir?' bağlantısını sağlıklı olarak kuramayabilir. Belki mutsuz olur ve suçluluk duyar. Bu yüzden çocukları, yaşayacaklan süreçleri bilerek ekran başına oturtmak gerekir.
Çocuklar 12-13 yaşına gelene kadar ölüm kavramını bizim bildiğimiz anlamda bilmiyorlar. O yüzden televizyonda birinin kendini camdan attığını görünce onlar da bunu deniyor. Çünkü sonuçları hakkında hiçbir fikirleri yok! Benim tavsiyem anne-babalar çocuklanna izlettiği programlarda seçici olsunlar. 0-3 yaş arası çocukları televizyon karşısına oturtmaktan kaçınsınlar.

Çocuklarımıza doğa sevgisini öğretelim
DOĞA, tehlike çanlarını artık daha da hızla çalıyor. Çocuğunuza yeşil bir dünya için nelere dikkat etmeleri gerektiğini eğlenceli ve basit yollarla öğretebilirsiniz.
Unutmayın, çocuklar rol modellerinin davranışlarını taklit eder ve siz, onun rol modelisiniz.
îşte yapabilecekleriniz:
¦ Bir yerden bir yere arabayla gitmek yerine yürümek hem ufaklıklar hem de yeşil bir dünya için çok iyi. Gün içinde çocuğunuzla yapacağınız kısa mesafeli bir yürüyüş onu sağlıklı bir alışkanlığa teşvik etmek için yeterlidir.

Haber Türk